Οι πρώτοι βοτανικοί κήποι δημιουργήθηκαν περίπου το 16ο αιώνα ως υπαίθρια εκπαιδευτικά εργαστήρια των ιατρικών σχολών. Ήταν επί της ουσίας ιατρικοί κήποι στους οποίους καλλιεργούνταν φαρμακευτικά φυτά για καθαρά επιστημονικούς σκοπούς και το βασικό κοινό τους ήταν φοιτητές που μελετούσαν βοτανική με σκοπό την παρασκευή φαρμακευτικών σκευασμάτων  για τη θεραπεία ασθενών στα νοσοκομεία.  

Με την πάροδο του χρόνου, οι βοτανικοί κήποι επεκτάθηκαν και μετασχηματίστηκαν από hortus medicus σε hortus botanicus, ενσωματώνοντας και την τέχνη της αρχιτεκτονικής τοπίου στο περιβάλλον τους, που πλέον περιελάμβανε και αισθητικά οπτικά στοιχεία σε οριοθετημένες θεματικές ζώνες. Έτσι, οι βοτανικοί κήποι σταδιακά μετεξελίχθηκαν σε ένα ελκυστικό σύνολο επιστημονικής συλλογής φυτών, έρευνας, παιδικής χαράς, δραστηριότητας, καθώς και στοχαστικής απόσυρσης του ανθρώπου που επιθυμεί να συνδεθεί με τον φυτικό πλούτο και την ομορφιά, προκειμένου να αναζωογονηθεί και να βελτιώσει την πνευματική και ψυχική του υγεία.

Μάλιστα, η επίδραση της φύσης στην βελτίωση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου επισημάνθηκε και “θεσμικά” το 1982, όταν ο Ιάπωνας Υπουργός Γεωργίας χρησιμοποίησε τον όρο shinrin-yoku (森林浴) - που κυριολεκτικά σημαίνει λουτρό δάσους- ως πρόταση θεραπείας κατά του άγχους, της κατάθλιψης και διάφορων διαταραχών που συνδέονται με τον κλειστοφοβικό τρόπο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Η εμπειρία shinrin-yoku, ως μια ξεχωριστή προσέγγιση οικοψυχολογίας, σε καλεί να “λουστείς” με την ατμόσφαιρα του δάσους και κατά το γενικότερο της φύσης και πραγματικά έχει κερδίσει το ενδιαφέρον του κόσμου, καθώς πολλοί που την εφάρμοσαν παραδέχονται την θετική συμβολή της στην ψυχολογία τους.

Ο συνδυασμός hortus botanicus και shinrin-yoku, για μένα, πραγματώνεται σε έναν ιδιαίτερο υπαίθριο χώρο, που βρίσκεται σε απόσταση μόλις πέντε λεπτών από το σπίτι μου, στο βοτανικό κήπο «Ζέλιος Γη» στην Γαβρολίμνη Ναυπακτίας. Έναν κήπο, που προσωπικά αντιλαμβάνομαι ως έναν μικρό παράδεισο αφθονίας, ομορφιάς και φυσικής τάξης, ο οποίος  αποτελεί μια αναζωογονητική αντίθεση στις επίγειες εμπειρίες της έλλειψης, της ασχήμιας και της αταξίας.

Η διαδρομή αρχίζει από την πύλη του κήπου, με οδηγούς ένα λιοντάρι και ένα άλογο, σύμβολα δύναμης και ελευθερίας, αντίστοιχα, με κατεύθυνση προς το καταπράσινο τοπίο.

Ο κεντρικός δρόμος διακλαδώνεται σε μικρότερα μονοπάτια που οδηγούν σε έξι θεματικές ζώνες πλαισιωμένες από αρωματικά, φαρμακευτικά, αρτυματικά βότανα, δέντρα και πάρα πολλά κοινά και σπάνια είδη της ελληνικής χλωρίδας.

Έχω περπατήσει πάρα πολλές ώρες στα ίδια μονοπάτια και κάθε φορά που τα περιδιαβαίνω, προσδιορίζω το συναίσθημα. Το αναγνωρίζω, το κατανοώ, το αποδέχομαι. Ακριβώς εκεί, στο ίδιο σημείο, στο ίδιο φυτό προβάλλει μια ανάμνηση, μια σκέψη, ένα σχέδιο με την μορφή οποιουδήποτε συναισθήματος. Μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι καίτοι η διαδρομή παραμένει η ίδια, η συναισθηματική κατάσταση είναι κατά διαστήματα διαφορετική. Μοιάζει και αυτή να εξελίσσεται, να αναπτύσσεται, όπως τα φυτά που με την πάροδο του χρόνου μεγαλώνουν και ανθίζουν.

Έτσι, σταδιακά, κάθε σημείο του βοτανικού κήπου μετατρέπεται σε δεξαμενή συναισθηματικής μνήμης που συλλέγεται στα χρωματιστά μονοπάτια, στον κήπο των Αγγέλων, στο θέατρο των προτομών για να αδειάσει στον χώρο περισυλλογής του Βούδα.

Μπορώ να θυμηθώ σχεδόν όλες τις επισκέψεις μου στο βοτανικό κήπο και τις υπέροχες στιγμές συνειδητότητας που μου χάρισε, τις οποίες προτίθεμαι να μην ξεχάσω ποτέ. Υπάρχουν όμως, στιγμές που θα ήθελα ο κήπος να θυμάται στο μέλλον και εμένα. Η συμμετοχή του κήπου σε αυτή τη μεταξύ μας σημαίνουσα αλληλεπίδραση είναι ιδιαίτερα σημαντική για μένα. Για το λόγο αυτό σκέφτομαι να δωρίσω ένα δέντρο ή ακόμα να υιοθετήσω ένα, στη μνήμη όλων εκείνων των συναισθημάτων που εγέρθηκαν εκεί και με έφεραν σε επαφή με τον ίδιο μου τον εαυτό.

Τέλος, σκέφτομαι πως μια τέτοια ενέργεια, θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως υπεύθυνη περιβαλλοντική πράξη, καθώς το δέντρο που θα δωρίσω θα υποστηρίξει την απομάκρυνση 0,5 Mt CΟ2e από την ατμόσφαιρα. Και κάπως έτσι, το συναίσθημα ωθεί στην πράξη, που αποτελεί, άλλωστε, και το ζητούμενο στην εποχή μας.

Περισσότερες Πληροφορίες: https://www.zeliosgi.gr/