Cupressus sempervirens (Κυπαρίσσι Μεσογείου ή Κυπαρίσσι Ιταλίας)/ Οικογένεια: Cupressaceae, Γένος: Cupressus, Είδος: Cupressus sempervirens

Το κυπαρίσσι είναι αειθαλές κωνοφόρο δέντρο με χαρακτηριστικό ψηλό, λεπτό και στηλοειδές σχήμα. Φτάνει σε ύψος 20–30 μέτρα και έχει σκούρα πράσινα, βελονοειδή -τα οποία, σε μεγαλύτερη ηλικία αποκτούν λέπια- φύλλα, που καλύπτουν πυκνά τα κλαδιά του. Ο φλοιός είναι λεπτός, ινώδης, με χρώμα κόκκινο-καφέ έως γκρι, που αποκτά βαθιές σχισμές καθώς ωριμάζει το δέντρο.

Το κυπαρίσσι Μεσογείου ή Κυπαρίσσι Ιταλίας είναι αυτοφυές στις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου και αναπτύσσεται σε θερμά, ξηρά κλίματα με ήπιους χειμώνες. Είναι εξαιρετικά μακρόβιο, με ορισμένα δέντρα να ζουν περισσότερο από χίλια χρόνια.

Ο μύθος λέει: 

Οβίδιος: Η Μεταμόρφωση -Βιβλίο Χ

Βιβλίο Χ: 86-105 - Η συγκέντρωση των δέντρων 

Υπήρχε ένας λόφος, και πάνω στον λόφο μια επίπεδη έκταση με φρέσκο χορτάρι: δεν υπήρχε σκιά εκεί. Όμως, όταν ο ποιητής, γεννημένος από το θεό, άρχισε να παίζει τη λύρα του, η σκιά μαζεύτηκε γύρω του.

Ήρθε η δρυς του Δία από τη Χαονία, και οι λεύκες, οι αδελφές του Φαέθοντα, οι Ηλιάδες· η βελανιδιά με το πυκνό της φύλλωμα· η απαλή φλαμουριά· η οξιά· η δάφνη· η εύθραυστη φουντουκιά· ο φράξος, που χρησιμοποιείται για δόρατα· το ασημένιο έλατο· η βελανιδιά, γεμάτη βελανίδια· ο πλάτανος· ο πολύχρωμος σφένδαμος· η ιτιά του ποταμού· ο λωτός, που αγαπάει το νερό· το πράσινο πυξάρι· το λεπτό αλμυρίκι· η μυρτιά, με τις δύο αποχρώσεις πράσινου στα φύλλα της· και η άγρια δάφνη με τα μπλε μούρα, η Laurus tinus.

Ήρθε και ο κισσός, μαζί με τα ζωηρά αμπελοκλήματα· οι φτελιές που στήριζαν τα αμπέλια· η ανθισμένη μελία· οι ευλύγιστοι φοίνικες, βραβείο των νικητών·

και το πεύκο, με το φουντωτό από βελόνες στέμμα του, που από τότε που ο Άττις αντάλλαξε την ανθρώπινη μορφή του με αυτό και στερεώθηκε στον κορμό του, είναι αφιερωμένο στη Μητέρα των Θεών, Κυβέλη.

Βιβλίο Χ: 106-142 - Ο θάνατος του Κυπάρισσου

Ανάμεσα στο πλήθος ήρθε και το κυπαρίσσι, που το σχήμα του έμοιαζε με τον κωνικό στύλο που σηματοδοτεί τους αγώνες στον αγωνιστικό στίβο: τώρα είναι δέντρο, αλλά κάποτε ήταν ένα αγόρι, αγαπημένο του θεού της λύρας και του τόξου.

Υπήρχε ένα γιγάντιο ελάφι, ιερό για τις νύμφες της περιοχής των Καρθαίων. Τα κέρατά του καλύπτονταν από χρυσό και στο λαιμό του κρεμόταν ένα περιδέραιο με πετράδια. Ένα ασημένιο φυλαχτό στόλιζε το μέτωπό του και χάλκινα σκουλαρίκια κρέμονταν στα αυτιά του.

Πήγαινε χωρίς φόβο κοντά στους ανθρώπους και έσκυβε να το χαϊδέψουν. Από όλους, περισσότερο αγαπήθηκε από τον Κυπάρισσο, το ομορφότερο από όλα τα αγόρια της Κέας.

Το οδηγούσε σε φρέσκο χορτάρι και καθαρά νερά και μερικές φορές στερέωνε στα κέρατά του λουλούδια, ή ανέβαινε στην πλάτη του σαν ιππέας.

Ήταν μεσημέρι καλοκαιριού, όταν το ζώδιο του Καρκίνου φλεγόταν από τον ήλιο. Κάποια στιγμή που το ελάφι, κουρασμένο, ξάπλωσε στο γρασίδι και απολάμβανε τη δροσιά της σκιάς, ο Κυπάρισσος, χωρίς να το θέλει, το τρύπησε με το αιχμηρό του δόρυ. Όταν το είδε να πεθαίνει, ευχήθηκε να πεθάνει και ο ίδιος.

Ο θεός Φοίβος τον παρηγορούσε, λέγοντας πως δεν άξιζε να θρηνεί τόσο πολύ για μια τέτοια απώλεια, αλλά το αγόρι μόνο υπέφερε και εκλιπαρούσε τους θεούς να του επιτρέψουν να θρηνεί για πάντα.

Τότε, καθώς το αίμα του στέγνωνε από τα ατελείωτα δάκρυα, τα μέλη του άρχισαν να πρασινίζουν και τα μαλλιά του, που λίγο πριν κρέμονταν πάνω στο χλωμό μέτωπό του, έγιναν μια τριχωτή κορώνα και ο Κυπάρισσος -γεμάτος χάρη- ακινητοποίηθηκε ατενίζοντας τον έναστρο ουρανό.

Ο θεός αναστέναξε γι' αυτόν και είπε λυπημένος: «Θα θρηνώ για σένα· και εσύ θα θρηνείς για τους άλλους και θα συμμερίζεσαι τις λύπες τους».

Φώτο: “Cypresses”- Vincent van Gogh, 1889 (Metropolitan Museum of Art, New York)

Μετάφραση & Προσαρμογή κειμένου: Poppy Angeli