Η Μυρτιά (Myrtus communis), είναι ένας αειθαλής θάμνος ή μικρό δέντρο που ανήκει στην οικογένεια Myrtaceae και αναπτύσσεται σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. 

Τα φύλλα της είναι απλά, αντίθετα, άμισχα ή υποάμισχα, γυαλιστερά με σκούρο πράσινο χρώμα, λογχοειδή και πολύ αρωματικά, λόγω της παρουσίας πολυάριθμων εκκριτικών κοιλοτήτων. Τα άνθη είναι αρωματικά και έχουν λευκό χρώμα με κιτρινωπές ραβδώσεις, μοναχικά ή συζευγμένα, στην μασχάλη των φύλλων. Οι καρποί είναι ελλειψοειδείς ή υποσφαιρικοί, με κόκκινο-ιώδες ή μαύρο χρώμα όταν ωριμάσουν. 

Από τα φύλλα και τα άνθη λαμβάνεται αιθέριο έλαιο με εξαιρετικό άρωμα, το μυρτέλαιο, που βρίσκει χρήση στη φαρμακοβιομηχανία, στην αρωματοποιία και τη παραγωγή καλλυντικών. 

Μια φορά κι έναν καιρό, στο βασίλειο των Θεών και ακριβώς στο σημείο όπου ο ουρανός συναντά τη θάλασσα, ο Ουρανός και η Γαία, κοιτούσαν υπνωτισμένοι τα άγρια κύματα που διογκώνονταν και καταδύονταν ταυτόχρονα, μετακινούμενα προς την αμμώδη ακτή.

Ο ήχος που παραγόταν από τον αφρό του ωκεανού, όπως αναδευόταν και στροβιλιζόταν στο ρυθμό του αιώνιου σύμπαντος, παραξένεψε τις Νηρηίδες, τις θαλάσσιες νύμφες της αυλής του Ποσειδώνα και επειδή από τη φύση τους ήταν περίεργες, κατευθύνθηκαν στην ακρογιαλιά, ώστε να παρατηρήσουν από κοντά τα θεϊκά σημάδια.

Με το γέλιο τους να ανακατεύεται με τον παφλασμό των κυμάτων που έσκαγαν στα πόδια τους, οι Νηρηίδες επρόκειτο να γίνουν αυτόπτες μάρτυρες μιας μυθικής ιστορίας, που ήδη είχε ξεκινήσει να υφαίνει η μοίρα και διατηρεί τη μαγεία της εδώ και αιώνες.

Δίπλα, με τους χιτώνες τους να ανεμίζουν στη θαλασσινή αύρα, ήρθαν και στάθηκαν οι Ώρες, οι θεές των εποχών: η Ευνομία, η Ειρήνη και η Δίκη, ενσαρκώσεις της τάξης, της ειρήνης και της δικαιοσύνης.

Απορημένη με τις πολλές θεϊκές παρουσίες που εμφανίστηκαν ξαφνικά, η νύμφη Χλωρίς, που μάζευε βότανα κοντά στη σπηλιά της, έτρεξε προς το μέρος τους κρατώντας  στο χέρι ένα στεφάνι μυρτιάς.

Εκείνη τη στιγμή μια μεγάλη λάμψη έσκισε τον ουρανό και ένας κεραυνός έπεσε με δύναμη πάνω στο νερό. Από τα βάθη της θάλασσας και μέσα από τον αφρό των κυμάτων αναδύθηκε λαμπερή και γυμνή, η θεά της ομορφιάς και του έρωτα: η Αφροδίτη.

"Η Γέννηση της Αφροδίτης” του Sandro Botticelli, Uffizi Gallery, Florence

Μαγεμένη από τη μορφή της, η Χλωρίς, πλησίασε τη θεά και αφού υποκλίθηκε μπροστά της, τοποθέτησε το μύρτινο στεφάνι στο κεφάλι της, δώρο καλωσορίσματος και θαυμασμού. Η μυρτιά, με τα λεπτά φύλλα και το γλυκό της άρωμα, τύλιξε την Αφροδίτη με ένα αιθέριο φωτοστέφανο γοητείας, μετατρέποντάς την σε όραμα υπερβατικής ομορφιάς, σύμβολο αγάπης και ενσαρκωμένης επιθυμίας.

Και ενώ οι νύμφες την περικύκλωσαν, χορεύοντας τους μαγικούς χορούς τους και ψέλνοντας τα μελωδικά τραγούδια τους: "Με το στεφάνι από μυρτιά στο μέτωπό της, περπατά στη γη με χάρη...", η Θεά, όπως στεκόταν γυμνή με το στεφάνι από μυρτιά να κοσμεί το κεφάλι της, ένιωσε το πρόστυχο βλέμμα των σατύρων που παρακολουθούσαν κρυφά και ντράπηκε. Τότε, τα κλαδιά της μυρτιάς λύγισαν και περιστράφηκαν γύρω της, δημιουργώντας έναν φυτικό χιτώνα, που κάλυψε το γυμνό θεϊκό κορμί .

Μέσα στους χορούς και τα τραγούδια, το θαλασσινό νερό και όλο το φως του κόσμου, οι Ώρες έλουσαν και άλειψαν με αιθέριο έλαιο μυρτιάς την θεά. Και αφού την έντυσαν με ωραίο πέπλο και τη στόλισαν με χρυσό διάδημα, σκουλαρίκια και περιδέραιο, άνοιξαν τις Πύλες του Ολύμπου και τη συνόδεψαν στην κατοικία των θεών.

Καθώς η Αφροδίτη ανέβαινε στον Όλυμπο, το άρωμα της μυρτιάς διαχεόταν στο πέρασμά της, εμποτίζοντας το θεϊκό βασίλειο με έρωτα και πάθος. Ένα χτυποκάρδι αδημονίας επικράτησε στην ουράνια αίθουσα, γιατί όλοι ένιωσαν ότι η θεότητα του κάλλους και του έρωτα, ερχόταν να πάρει τη θέση της ανάμεσά τους .

Όταν η πανέμορφη οπτασία στάθηκε στο αρχέγονο ύψωμα του Ολύμπου, διασκόρπισε στον αέρα το άρωμα της μυρτιάς, που περιέκλειε τη θεϊκή της ενέργεια, λέγοντας :

"Με το άρωμα της μυρτιάς, αφήστε την αγάπη να ανάψει,

Σε κάθε καρδιά, αιώνια και φωτεινή”

Τότε ήταν που σε μια μακρινή γωνιά της γης, η Φαίδρα, κόρη του βασιλιά Μίνωα, «μαγεμένη» από το άρωμα που απελευθέρωσε η Αφροδίτη στον Όλυμπο, ερωτεύτηκε παράφορα τον πανέμορφο γιο του συζύγου της, Ιππόλυτο.

Η καρδιά της Φαίδρας έκαιγε από πόθο και βασανιζόταν από τα συναισθήματά της και τη γνώση ότι ο έρωτας που ένιωθε για τον πρόγονό της ήταν αδιέξοδος. Στην απόγνωσή της, παρακάλεσε τη θεά Αφροδίτη να συμπαρασταθεί στο ερωτικό της πάθος και προς τιμήν της ίδρυσε στην Τροιζήνα, το ναό της Κατασκοπίας Αφροδίτης .

Εκεί, στον ιερό χώρο που η ίδια αφιέρωσε στη θεά, κρυβόταν πίσω από την μυρτιά που τον περιέβαλε και καθημερινά παρακολουθούσε κρυφά τον Ιππόλυτο να γυμνάζεται στο στάδιο. Και καθώς τα κλαδιά της μυρτιάς μπλέκονταν στα μαλλιά της και της ψιθύριζαν μυστικά αγάπης και λαχτάρας, η Φαίδρα κυριευμένη από ερωτικό πάθος για εκείνον, τρυπούσε μηχανικά τα φύλλα της με μια πολύτιμη φουρκέτα, πιστεύοντας ότι η ενέργειά της αυτή θα μετέφερε με κάποιο τρόπο την επιθυμία, αλλά και την παράκλησή της στη θεά.

Ίσως, αυτός να είναι και ο λόγος που το φυτό έχει διάφανα σημάδια σαν τρύπες στα φύλλα του, για να μαρτυρούν για πάντα τον ανεκπλήρωτο έρωτα της Φαίδρας.

Τελικά, η Φαίδρα, αγνοημένη από την Αφροδίτη και βασανισμένη από την αδυναμία της να διαχειριστεί τα συναισθήματά της, αυτοκτονεί. Αφήνει όμως πίσω της ένα γράμμα, με το οποίο κατηγορεί ψευδώς τον Ιππόλυτο ότι προσπάθησε να την αποπλανήσει, γεγονός που τελικά οδηγεί και στο δικό του θάνατο. Ο αθώος για τις κατηγορίες, Ιππόλυτος, σκοτώνεται ως αποτέλεσμα της απάτης της θετής μητέρας του.

Έκτοτε, η Αφροδίτη καθισμένη στον ολόχρυσο θρόνο της στην Πάφο, όπου βρίσκονται το τέμενος κι ο σκαλισμένος με ανάγλυφα ανθισμένα κλαδιά μυρτιάς βωμός της, παρακολουθεί τις ερωτικές περιπέτειες θεών και ανθρώπων και «με το απαράμιλλο μειδίαμα^*» της, τους περιγελά όλους.

Και έζησαν αυτοί καλά....

Γράφει ✍ η Πόπη Αγγελή (Poppy Angeli)

*Σημ. Στην Οδύσσεια, Ραψωδία Θ, στχ 362, "φιλομμειδὴς" 

Φώτο άρθρου:  Myrtus communis https://www.wikidata.org/wiki/Q6122027