Ξενοδοχείο Μελισσών (Bee Hotel)

Υπάρχουν περισσότερα από 20.000 είδη μελισσών παγκοσμίως, τα οποία ανήκουν σε περίπου 700 γένη και 10 οικογένειες. Όλα αυτά τα είδη είναι σημαντικοί επικονιαστές, απαραίτητοι για την αναπαραγωγή, τόσο των καλλιεργούμενων όσο και των αυτοφυών φυτών.

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τις μέλισσες του μελιού (Apis mellifera), οι οποίες είναι κοινωνικές και ζουν σε αποικίες-ωστόσο- υπάρχουν και είδη μελισσών, τα οποία δεν ζουν σε αποικίες, αλλά μοναχικά, ως ανεξάρτητα άτομα. Τα πιο συνηθισμένα είδη περιλαμβάνουν τις μέλισσες κτίστες (Osmia spp.), τις μέλισσες φυλλοκόπτριες (Megachile spp.) και τις μέλισσες υφάντρες (Anthidium spp.). 

Οι μοναχικές μέλισσες έχουν μήκος σώματος που κυμαίνεται από 0,6 έως 1,9 εκατοστά, χρώμα μεταλλικών αποχρώσεων πράσινου ή μπλε και δραστηριοποιούνται από την άνοιξη μέχρι το καλοκαίρι, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της επικονίασης και κατά συνέπεια στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Δεν παρουσιάζουν επιθετική συμπεριφορά, καθώς τσιμπούν σπάνια και το τσίμπημά τους είναι συχνά λιγότερο επώδυνο από αυτό της μέλισσας του μελιού, ενώ πολλά είδη δεν έχουν καν κεντρί.

Παρόλα αυτά, οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η εντατική χρήση γης, η καταστροφή των δασών, η αστικοποίηση και η χρήση φυτοφαρμάκων, έχουν μειώσει δραματικά τον πληθυσμό τους.

Ξενοδοχεία Μελισσών

Τα ξενοδοχεία μελισσών ή αλλιώς ξενοδοχεία επικονιαστών, είναι τεχνητές κατασκευές που παρέχουν ασφαλείς θέσεις φωλιάς στις μοναχικές μέλισσες. Κατασκευάζονται από κούφιους κορμούς, καλάμια, ξύλινες σανίδες με τρύπες διαφορετικής διαμέτρου (3-10 mm) και φυσικά υλικά, όπως λάσπη ή φύλλα.

Εγκαθίστανται την άνοιξη, πριν από τα μέσα Απριλίου, για να φιλοξενήσουν την πρώτη γενιά μοναχικών μελισσών που θα εμφανιστεί αναζητώντας φωλιά. Οι θηλυκές μέλισσες συλλέγουν γύρη και νέκταρ, που αποθηκεύουν μαζί με τα αυγά τους στις κοιλότητες του ξενοδοχείου. Στη συνέχεια, τις σφραγίζουν με λάσπη ή φύλλα, προστατεύοντας τις προνύμφες που θα αναπτυχθούν σε χρυσαλίδες και τελικά θα γίνουν ενήλικες μέλισσες.

Ξενοδοχείο Μελισσών στο Arboretum του Penn State, PA

Παρότι τα ξενοδοχεία μελισσών συμβάλλουν στην προστασία των μοναχικών ειδών, δεν είναι απαλλαγμένα από προκλήσεις, καθώς ενδέχεται να ευνοούν την φιλοξενία χωροκατακτητικών είδη. Χωροκατακτητικά ή εισβλητικά ονομάζονται τα μη ιθαγενή είδη, που συχνά υπερισχύουν έναντι των αυτοχθόνων για τον ανταγωνισμό των πόρων ή/και του ενδιαιτήματος, που μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξαφάνιση των ενδημικών ειδών.

Πιο συγκεκριμένα, σε έρευνα που έγινε από τους  Geslin et al. (2020), σε 71 ξενοδοχεία μελισσών στη Μασσαλία, εντοπίστηκαν 889 άτομα, εκ των οποίων το 40% ήταν η χωροκατακτητική φυλλοκόπτρια Megachile sculpturalis (Giant Resin Bee). Τα υπόλοιπα είδη που καταγράφτηκαν ήταν αυτόχθονα (Osmia spp), τα οποία ήταν φωλιασμένα σε μικρότερες κοιλότητες και δεν κινδύνευσαν από την παρουσία του εισβλητικού είδους. Ωστόσο, ο Geslin και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι το χωροκατακτητικό και το ιθαγενές είδος συνυπήρχαν σε δέκα από τα ξενοδοχεία μελισσών και εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι όσο περισσότερο αναπτυσσόταν το χωροκατακτητικό είδος, τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να εκκολαφτεί το ιθαγενές είδος.

Παράλληλα, σύμφωνα με το BeeSafe, η Dr. Claudia Garrido εκτός της παραπάνω μελέτης, αναφέρει ότι στο Ερευνητικό Κέντρο για τη Γεωργία και το Περιβάλλον (CREA-AA) στη Μπολόνια, η ερευνήτρια Laura Bortolotti κατέγραψε πέντε νεκρές μέλισσες Xylocopa violacea σε ξενοδοχείο μελισσών που φιλοξενούσε επίσης το είδος Megachile sculpturalis (Giant Resin Bee). Η θανάτωση των μελισσών Xylocopa αποδόθηκε στον ανταγωνισμό των δύο ειδών για τις διαθέσιμες φωλιές.

Υπό αυτό το πρίσμα, η παρουσία χωροκατακτητικών ειδών στα ξενοδοχεία μελισσών υπογραμμίζει τη σημασία της παρακολούθησης και του σχεδιασμού των συγκεκριμένων κατασκευών, προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι υποβάθμισης της δομής της βιοκοινότητας των επικονιαστών, που μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξαφάνιση των αυτόχθονων ειδών.

Τα ξενοδοχεία μελισσών έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή σε αστικές περιοχές, ειδικά στις περιπτώσεις που οι φυσικοί βιότοποι έχουν υποβαθμιστεί λόγω αστικοποίησης, παρέχοντας τεχνητές φωλιές σε μοναχικές μέλισσες, που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την επικονίαση φυτών σε κήπους, πάρκα και αστικά οικοσυστήματα.

Η τοποθέτησή τους ενισχύει την επικονίαση των φυτών, ενώ παράλληλα ευαισθητοποιεί το κοινό σχετικά με τη σημασία των επικονιαστών και δημιουργεί ευκαιρίες για εκπαιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στην προστασία της φύσης.

Η σωστή συντήρηση και η κατάλληλη τοποθέτηση διασφαλίζουν ότι τα ξενοδοχεία μελισσών θα συμβάλλουν θετικά στην υγεία των αστικών οικοσυστημάτων, περιορίζοντας τους κινδύνους από τα εισβλητικά είδη και τη μετάδοση ασθενειών.

Αν θέλετε να φτιάξετε το δικό σας ξενοδοχείο μελισσών στον κήπο ή στο μπαλκόνι σας, μπορείτε να βρείτε τις απαραίτητες οδηγίες κατασκευής και διαχείρισης στους παρακάτω συνδέσμους:

Οδηγίες Κατασκευής Ξενοδοχείου Μελισσών_ WWF

Creating a Solitary Bee Hotel (Οδηγίες Κατασκευής Ξενοδοχείου Μελισσών)-University of Nebraska–Lincoln

Managing your bee hotel (Διαχείριση Ξενοδοχείου Μελισσών) -PSU

✍Poppy Angeli 🥀🐝

Φωτο: Ξενοδοχεία Μελισσών (The Arboretum at Penn State)

MONO NEA

Επικοινωνήστε μαζί μας για οποιαδήποτε πληροφορία

info@mononea.gr

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Και μάθετε πρώτοι τα νέα μας

Login