Κατά τη διάρκεια του 19ου και από τις αρχές έως τα μέσα του 20ού αιώνα, στις ΗΠΑ, πολλές πολιτείες είχαν ψηφίσει νόμους που απαγόρευαν το γάμο, ακόμα και τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ ατόμων που προέρχονταν από διαφορετικές φυλές και κυρίως μεταξύ λευκών και μαύρων ατόμων. Η θέσπιση αυτής της νομοθεσίας αντανακλούσε τις φυλετικές προκαταλήψεις της εποχής και όσα ζευγάρια την παραβίαζαν αντιμετώπιζαν νομικές συνέπειες, που κυμαίνονταν από χρηματικά πρόστιμα έως φυλάκιση, ενώ συχνά αντιμετώπισαν κοινωνικό εξοστρακισμό και διακρίσεις από τις κοινότητές τους.

Η υπόθεση-ορόσημο Loving κατά Virginia το 1967, ήταν μια κομβική στιγμή για την αμφισβήτηση του νομικού πλαισίου φυλετικών διακρίσεων. Αφορούσε τη Mildred Loving, μια μαύρη γυναίκα, και τον Richard Loving, έναν λευκό άνδρα, όπου το 1958 καταδικάστηκαν σε ένα χρόνο φυλάκιση επειδή παντρεύτηκαν. Κρίθηκε τότε, ότι ο γάμος τους παραβίαζε το νόμο της Βιρτζίνια περί φυλετικής καθαρότητας (1924), ο οποίος ποινικοποιούσε τη σύναψη σχέσεων μεταξύ ατόμων που είχαν ταξινομηθεί ως «λευκοί» και εκείνων που είχαν ταξινομηθεί ως «έγχρωμοι».

Αμυνόμενοι, οι Lovings προσέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο εξέδωσε ομόφωνη απόφαση υπέρ τους, ακυρώνοντας τις καταδίκες που τους είχαν αρχικώς επιβληθεί. Επισημαίνεται, ότι η απόφαση αυτή δεν κατέρριψε μόνο τον νόμο της Βιρτζίνια, αλλά τερμάτισε τους φυλετικούς νομικούς περιορισμούς στον γάμο σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ, επιβεβαιώνοντας το δικαίωμα αυτό ως θεμελιώδης ελευθερία για όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από το φυλετικό τους υπόβαθρο.

Φυσικά, παρά τις νομικές εξελίξεις, χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να αλλάξει η συμπεριφορά της κοινωνίας. Τα διαφυλετικά ζευγάρια συνέχισαν να αντιμετωπίζουν κοινωνικό στίγμα, και μόλις τις τελευταίες δεκαετίες η δημόσια αποδοχή των διαφυλετικών γάμων έγινε πιο διαδεδομένη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόφαση Loving κατά Virginia αναφέρθηκε ως υφιστάμενο δεδικασμένο σε αποφάσεις ομοσπονδιακών δικαστηρίων των ΗΠΑ που θεωρούσαν αντισυνταγματικούς τους περιορισμούς στους γάμους ομοφυλόφιλων, συμπεριλαμβανομένης και της απόφασης Obergefell κατά Hodges (576 U.S. 644 (2015) του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Ειδικότερα, η τελευταία, επισφράγισε τη νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών, αναγνωρίζοντας ότι το θεμελιώδες δικαίωμα γάμου είναι εγγυημένο από το Αμερικανικό Σύνταγμα και για τα ζευγάρια του ίδιου φύλου και απαίτησε από το σύνολο των πενήντα πολιτειών, την περιφέρεια της Κολούμπια και τις νησιωτικές περιοχές των ΗΠΑ, να αναγνωρίσουν το γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ισχύουν για τους γάμους ζευγαριών αντίθετου φύλου, με όλα τα συνοδευτικά δικαιώματα και τις ευθύνες.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, το Ανώτατο Δικαστήριο απαρίθμησε τέσσερις διακριτούς λόγους για τους οποίους το  δικαίωμα του γάμου ισχύει και για τα ομόφυλα ζευγάρια. Πρώτον, «το δικαίωμα στην προσωπική επιλογή σχετικά με το γάμο είναι εγγενές στην έννοια της ατομικής αυτονομίας». Δεύτερον, «το δικαίωμα του γάμου είναι θεμελιώδες, γιατί υποστηρίζει μια ένωση δύο ατόμων που δεν μοιάζει με καμία άλλη ως προς τη σημασία της για τα αφοσιωμένα άτομα», μια αρχή που ισχύει εξίσου για τα ομόφυλα ζευγάρια. Τρίτον, το θεμελιώδες δικαίωμα του γάμου «προστατεύει τα παιδιά και τις οικογένειες και επομένως αντλεί νόημα από τα συγγενικά δικαιώματα της ανατροφής, της τεκνοποίησης και της εκπαίδευσης». Καθώς τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν παιδιά και οικογένειες, αξίζουν αυτή τη διασφάλιση — αν και το δικαίωμα του γάμου στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν εξαρτήθηκε ποτέ από την τεκνοποίηση. Τέταρτον, και τελευταίο, «ο γάμος είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνικής μας τάξης» και «δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ ζευγαριών του ίδιου και αντίθετου φύλου σε σχέση με αυτήν την αρχή». Κατά συνέπεια, η απαγόρευση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, φέρνει τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα σε αντίθεση με την κοινωνία, τους αρνείται τα αμέτρητα οφέλη του γάμου και εισάγει αστάθεια στις σχέσεις τους χωρίς βάσιμο λόγο.

Οι διαφωνούντες διατύπωσαν την άποψη ότι ο γάμος, είχε πάντα έναν «καθολικό ορισμό» ως «η ένωση ενός άνδρα και μιας γυναίκας» και προέκυψε για να εξασφαλίσει την επιτυχή ανατροφή των παιδιών. Για το λόγο αυτό άλλωστε, οι απαγορεύσεις που είχαν τεθεί προγενέστερα ως προς τη νομική αναγνώριση του στα ομόφυλα ζευγάρια εξυπηρετούν την προώθηση της αναπαραγωγής και το βέλτιστο περιβάλλον ανατροφής των παιδιών. Υπό αυτό το πρίσμα, επέκριναν την απόφαση με το επιχείρημα ότι αυτή στηρίζεται σε ηθικές πεποιθήσεις που δεν έχουν συνταγματική βάση και βάσει αυτών επεκτείνει θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες που έχουν «βαθιά ρίζα στην ιστορία και την παράδοση» χωρίς προσοχή ή σεβασμό.

Παρά τις αντίθετες φωνές, το Δικαστήριο έκρινε ότι το Σύνταγμα υπόσχεται «μια ελευθερία που περιλαμβάνει συγκεκριμένα δικαιώματα που επιτρέπουν στα άτομα, μέσα σε ένα νόμιμο πλαίσιο, να ορίσουν και να εκφράσουν την ταυτότητά τους» και εν τέλει, εάν τα δικαιώματα καθορίζονταν από το ποιος τα άσκησε στο παρελθόν, τότε η άπαξ εκχώρησή τους θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως συνεχής αιτιολόγηση, οπότε νέες ομάδες δεν θα μπορούσαν να επικαλεστούν δικαιώματα αφού αυτά είχαν ήδη δοθεί.

Είναι γεγονός ότι στις μέρες μας ο γάμος, υφίσταται μεταμορφωτικές αλλαγές, καθώς οι κοινωνίες αγκαλιάζουν την ποικιλομορφία των ανθρώπινων σχέσεων. Η αναγνώριση και η υποστήριξη της ισότητας του γάμου σηματοδοτεί σημαντικά ορόσημα για την άρση των αποκλεισμών, επιβεβαιώνοντας την κοινή κοινωνική επιδίωξη για απονομή δικαιοσύνης και παροχή ίσων ευκαιριών για όλους.

Καθώς λοιπόν, ο ορισμός της οικογένειας εξελίσσεται, η υιοθέτηση της ισότητας του γάμου δεν υπονομεύει την παράδοση, τη θρησκεία, την κοινωνία, αντίθετα, τονίζει τη σημασία ενός κοσμικού νομικού πλαισίου που σέβεται τις διαφορετικές πεποιθήσεις δίνοντας έμφαση στην αγάπη και τη σταθερότητα και παράλληλα, ενισχύει τη θέση ότι η οικογένεια ορίζεται από στοργή και δέσμευση και όχι από ξεπερασμένα στερεότυπα.

 Πόπη Αγγελή (Poppy Angeli)

Σημείωση: Σύμφωνα με τα στοιχεία που διατίθενται στην έκθεση της Εκστρατείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με τίτλο "Ισότητα γάμου σε όλο τον κόσμο", ο κατάλογος των χωρών στις οποίες νομιμοποιείται ο γάμος μεταξύ ομοφύλων ζευγαριών, έχει ως ακολούθως:

     Ολλανδία: 2001

     Βέλγιο: 2003

     Καναδάς: 2005

     Ισπανία: 2005

     Νότια Αφρική: 2006

     Νορβηγία: 2009

     Σουηδία: 2009

     Ισλανδία: 2010

     Πορτογαλία: 2010

     Αργεντινή: 2010

     Δανία: 2012

     Ουρουγουάη: 2013

     Νέα Ζηλανδία: 2013

     Γαλλία: 2013

     Βραζιλία: 2013

     Αγγλία και Ουαλία: 2014

     Σκωτία: 2014

     Λουξεμβούργο: 2015

     Ιρλανδία: 2015

     Ηνωμένες Πολιτείες: 2015

     Γροιλανδία: 2016

     Κολομβία: 2016

     Φινλανδία: 2017

     Γερμανία: 2017

     Μάλτα: 2017

     Αυστραλία: 2017

     Αυστρία: 2019

     Ταϊβάν: 2019

     Εκουαδόρ: 2019

     Ιρλανδία: 2020

     Κόστα Ρίκα: 2020

     Ελβετία: 2022

     Μεξικό: 2022

     Χιλή: 2022

     Σλοβενία: 2022

     Κούβα: 2022

     Ανδόρα: 2023

     Εσθονία: 2024

H Εικ. του άρθρου προέρχεται από The Human Rights Campaign_ Marriage Equality Around the World